TOHUM EKİMİ VE ÇİMLENME

Tüm tohumlarda olduğu gibi, domates tohumunda da çimlenme ve fide oluşumu için dört faktör gereklidir:
Tohumun çimlenme olgunluğunda olması,
Yeterli su (nem),
Yeterli ısı,
Yeterli oksijen.
a) Genel bir kural olarak, bir bitkiden elde edilen tohumun çimlenme olgunluğuna erişmiş ve belirli bir dinlenme ihtiyacını tamamlamış olması gereklidir. Bu özelliklere sahip olmayan tohumun çimlenmesi tesadüfe bırakılmış olur.
Normal bir tohum; bölünme ve çoğalma kabiliyetinde olan bir embriyo ile çimlenme esnasındaki hayati olaylar için harcanacak besi dokusu (nucellus)’ndan oluşur.
Çimlenmede ilk saçaklar ve gövde embriyodan meydana gelir. Gıda maddeleri ise nucellus’tan sağlanır. Klorofil teşekkül edinceye kadar olay böyle devam eder. Öyle ise, bir tohumun sağlıklı şekilde çimlenip fide haline geçebilmesi için, yeterli bir embriyo gücüne ve gıda deposuna sahip olması gerekir. Aksi takdirde çimlenme düzensizliği veya fide halinden önce ölümler meydana gelebilir.
b) Tohumun çimlenebilmesi, hayati olaylara başlayabilmesi ve bu olayları tamamlayabilmesi için, ikinci faktör su (nem)’dur. Yeterli nemi bünyesine alan tohum hemen şişmeye başlar. Şişme için yeterli suyun üzerindeki miktar, yani aşırı su ortamı oksijensiz bırakacağı için zararlıdır.
c) Tohumun çimlenebilmesi için minimum bir sıcaklığa ihtiyacı vardır. Bu minimum sıcaklığın altındaki derecelerde çimlenme gerçekleşmez iken, minimum sıcaklığın üzerindeki ısı derecelerinde çimlenme süresi kısalır.
Domates tohumunun minimum çimlenme sıcaklığı 10 0C’dir. Bu sıcaklıkta tohum 43 günde çimlenir. Toprak sıcaklığı 15 0C olduğunda 14 günde, 20 0C olduğunda 8 günde ve 25 0C olduğu zaman ise 6 günde çimlenirler.
Yani, tohum ekimi için ya toprak sıcaklığının en az 10 0C’nin üzerine çıkması beklenmeli ya da sıcaklığı uygun seviyeye çıkaracak tedbirleri almak gerekir.
d) Tohumun çimlenmesinde kullanılacak enerji oksijen ile sağlandığından, bu faktör olmaksızın diğer faktörler mevcut olsa bile çimlenme gerçekleşmez.
Tohum, çimlenme esnasında oksijen kullanarak bünyesindeki gıda maddelerini yakmak durumundadır.
Gereğinden fazla derin ekilen tohumlarda, depo maddelerinin oksijen ile yakılması sonucu oluşan CO2 tohumların etrafını kuşatarak anaerob bakteriler için uygun bir ortam hazırlar ve tohumlar çürür. Bu nedenle genel bir kaide olarak, tohumların ekim derinliği tohum büyüklüğünün (genişlik) 2-3 katını geçmemelidir.

Tohumların 3-4 saat ıslatıldıktan sonra ekilmeleri çimlenmeyi kolaylaştırır. Tohumlar 1-3 cm. derinliğinde ekilmelidir. Tohum ekimini takiben tekrar hafifçe sulanması faydalıdır.
Bu şekilde bırakılan tohumlar çimlendikten sonra kotiledon yapraklar gelişmelerini tamamlayıp yere paralel duruma gelince esas yerlerine alınmadan önce gelişmelerini devam ettirecekleri poşet,plastik bardak yada sıkıştırılmış kağıt kaplar gibi geçici yerlerine şaşırtılmalıdır ''ben bu yıl 15*15 siyah poşetleri kullanacağım'' . Geç kalınırsa fideler zayıf ve cılız olurlar. Şaşırtmaya başlamadan önce eğer toplu bir ekim yapıldıysa fideler bol su ile sulanarak köklerinin zarar görmeden çıkartılmaları sağlanır. Domates fideleri kotiledon yapraklarından tutularak çıkartılmalı ve aynı şekilde tüplere yerleştirilmelidir. Fidenin gövdesinden kesinlikle tutulmamalıdır.